2020-05-13: Ludowa historia Polski: Sutereny „Paryża północy” // online

„Sutereny „Paryża północy”. Ludowa historia zamieszkiwania w Warszawie XIX i XX wieku.

Spotkanie odbędzie się na platformie zoom.us, może w nim uczestniczyć jednorazowo maksymalnie 100 osób, dlatego do udziału niezbędna jest wcześniejsza rezerwacja miejsca (szczegóły poniżej). Zapisy przyjmowane będą od poniedziałku 11.05 do środy 13.05 do godz. 18.00.

Historię nowoczesnej kultury polskiej można by opowiedzieć przez pryzmat problemów mieszkaniowych. Z opowieści tej wyłoni się pejzaż wypełniony mieszkaniami substandardowymi, przeludnionymi, zamieszkanymi przez ludzi pozostających ze sobą w skomplikowanych relacjach, wreszcie: pomieszczeniami, które trudno nawet za mieszkanie uznać, ale muszą służyć za schronienie najbardziej zdesperowanym i najsłabszych, spośród których dół kloaczny „wynajmowany za 200 złotych odstępnego i 30 złotych miesięcznie” stanowi przykład być może najbardziej drastyczny. Historia ta służyć może za ilustrację zjawisk uniwersalnych: nędzy mieszkaniowej wytwarzanej w ramach kapitalistycznego systemu produkcji, ale też partykularnych sposobów zagospodarowywania przestrzeni, związanych ze specyficznymi reżimami politycznymi. Odsłania ona też obraz heroicznych często zmagań o poprawę warunków życia grup społecznych najmniej uprzywilejowanych; dzieje społecznikowskiego zaangażowania, w których przeprowadzenie reformy mieszkaniowej staje się wyzwaniem nieledwie rewolucyjnym.

Historia ta znalazła swoje odzwierciedlenie w swoistym „mieszkaniowym kanonie” kultury polskiej z własnymi toposami, z motywami stale powracającymi w powieściach, filmach, serialach czy reportażach. Można ją zrekonstruować również na podstawie licznych świadectw działaczy/ek społecznych, architektów/ek, lokatorów/ek.

Historii tej przyjrzymy się przez pryzmat przekształceń sytuacji mieszkaniowej w XIX- i XX-wiecznej Warszawie, mieście zarazem centralnym i peryferyjnym, w którym procesy społeczne, gospodarcze i polityczne, wpływające na warunki mieszkaniowe zachodziły szczególnie gwałtownie, które wygenerowało szereg ważnych mieszkaniowych narracji i które stało się laboratorium interesujących eksperymentów z obszaru mieszkalnictwa.

Ten historyczny rekonesans pozwoli nam też powiedzieć coś więcej o systemowych przyczynach kryzysu mieszkaniowego, którego doświadczamy współcześnie.

Wykład:
dr Weronika Parfianowicz pracuje w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury czeskiej, przestrzenią i obyczajowością miast Europy Środkowej, szczególnie zaś problematyką mieszkaniową. Jest autorką książki Teksty i działania. Europa Środkowa w polskich i czeskich dyskusjach (Warszawa 2016), współredaktorką książki Ćwiczenia z mieszkania. Praktyki, polityki, estetyki (Warszawa 2018), autorką tekstów poświęconych mieszkaniom w twórczości Mirona Białoszewskiego, Leopolda Tyrmanda, Marka Hłaski i Tadeusza Konwickiego opublikowanych w serii monografii zbiorowych Topo–grafie. Od kilku lat prowadzi w Instytucie Kultury Polskiej konwersatorium Jak żyć w małym mieszkaniu? (https://kulturamieszkania.wordpress.com, https://www.facebook.com/JakZycWmalymMieszkaniu/). Współprowadzi cykl rozmów Przed końcem (https://www.facebook.com/Przed-ko%C5%84cem-605571146573664/) poświęconych kryzysowi klimatyczno-ekologicznemu. Jest członkinią komisji zakładowej OZZ Inicjatywa Pracownicza na Uniwersytecie Warszawskim

Prowadzenie:
Przemysław Wielgosz (Le Monde diplomatique – edycja polska)

[ZAPISY NA SPOTKANIE RUSZAJĄ OD PONIEDZIAŁKU 11 MAJA i trwają do 13 maja do godziny 18.00]
Wszystkich chętnych do udziału w spotkaniu prosimy o kontakt mailowy z Alicją Borkowską ze Strefy WolnoSłowej: alaborkowska@gmail.com. W odpowiedzi prześlemy link do spotkania i (w razie potrzeby) do wideo ze wskazówkami, jak zainstalować i korzystać z aplikacji zoom na komputerze bądź telefonie.

Wsparcie: Fundacja Róży Luksemburg”